RİA, küçük, T şeklinde bir plastik ve bakır parçasıdır. Rahminize yerleştirilir. Bakır rahim ortamını biraz değiştirerek spermin yumurtaya ulaşmasını önler. RİA’lar, taktırdığınız RİA türüne bağlı olarak 3-12 yıl arasında gebelikten koruma sağlar. Gebe kalmak istiyorsanız, RİA’yı çıkarttırabilirsiniz.
Hormonal olmayan RİA
Hızlı gerçekler
- Gizlemesi kolay. Rahminize (uterus) yerleştirilen küçük plastik ve bakır, hormonal olmayan araç.
- Etkililik: RİA’lar en etkili yöntemlerden biridir. Bu yöntemi kullanan her 100 kişiden 99’u gebelikten korunmayı başaracaktır.
- Yan etkileri: Kan akışınızda artış ve kramplarınız olabilir
- Zorluk Derecesi: Düşük. Bir kez takılır ve gebeliğe karşı yıllarca koruma sağlar
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı koruma sağlamaz.
Alın ve unutun. Doğum kontrol yönteminizi hatırlama konusunda endişelenmek istemiyorsanız RİA tam size göre olabilir. Takıldıktan sonra 3 ila 12 yıl kullanabilirsiniz.
Eller serbest. Eczaneden paket veya reçete almak yok. Kaybolabilecek veya unutulabilecek hiçbir şey yok.
Tam gizlilik. RİA’nız olduğunu kimse anlayamaz. (Bazı erkekler ipleri hissedebildiklerini söyler fakat orada olduğunu kimse anlamayacaktır.) Ambalaj yok ve cinsel ilişkiye girmeden hemen önce yapmanız gereken hiçbir şey yok.
Kadın vücudu için güvenli ve sağlam. Uzmanların büyük bir kısmı, sağlıklıysanız ve rahminiz varsa RİA için iyi bir aday olabileceğiniz konusunda hemfikirdir. Bu, genç olsanız, hiç gebe kalmamış olsanız veya hiç çocuk sahibi olmamış olsanız dahi doğrudur. Aynı zamanda yeni anneler için de mükemmel bir yöntemdir (emziriyor olsanız dahi).
Gebelik sorusu. RİA’yı çıkardıktan sonra çok hızlı bir şekilde gebe kalabilmelisiniz. RİA çıkarılır çıkarılmaz gebe kalmaya hazır değilseniz kendinizi gebeliğe karşı farklı bir yöntemle koruduğunuzdan emin olun.
Kullanılabilirlik. Bu yöntemi kullanmak istiyor musunuz? Bu yöntem yaygın şekilde kullanılır. Yerel sağlık kurumlarınıza sormanız yeterli.
- Bir RİA edinmenin ilk adımı, sağlık hizmetleri uzmanınızla konuşmaktır. Size sorular soracak ve RİA’nın sizin için uygun olduğundan emin olmak için sizi muayeneye tabi tutacaktır.
- RİA’yı ayın herhangi bir zamanında taktırabilirsiniz. Bazı uzmanlar bunu regl döneminiz sırasında takmak isterler, ancak gebe olmadığınızdan emin olduğunuz sürece istediğiniz zaman taktırabilirsiniz. En rahat olanı bunu regl döneminizin ortasında yaptırmaktır (yani rahim ağzınız, rahminizin açıklığı – en çok açık olduğunda) [9].
- Bir RİA taktırdığınızda bazı kramplar hissetmeniz yaygındır, ancak bunlar dinlenerek veya ağrı kesicilerle düzelir. Bazı kadınlar da baş dönmesi hissedebilir. RİA takıldıktan sonra, vajinanızdan sarkan küçük bir ip göreceksiniz. Bu ip, RİA’nın daha sonra çıkarılabilmesi için oradadır. (İpler vajinanın dışına çıkmaz.) [7]
- Yerleştirildikten sonra, yerinde olduğundan emin olmak için iplerin uçlarını yılda birkaç kez kontrol etmelisiniz. Bunu şu şekilde gerçekleştirmelisiniz [11]:
Ellerinizi sabun ve su ile yıkayın, sonra oturun veya çömelin. - Parmağınızı, rahim ağzınıza dokunana kadar vajinanıza yerleştirin; burnunuzun ucu gibi sert ve lastiksi bir yapı hissedeceksiniz.
İpleri parmağınızla yoklayın. Buldunuz mu? Tebrikler! RİA’nızla ilgili her şey yolunda demektir. Ancak RİA’nın sert kısmını rahim ağzınıza doğru hissediyorsanız, uzmanınız tarafından ayarlanması veya değiştirilmesi gerekebilir.
İpleri çekmeyin! Bunu yaparsanız, RİA yerinden çıkabilir.
İpleri kontrol etme konusunda kendinizi rahat hissetmiyorsanız, bu işlemi uzmanınıza bunu taktıktan sonraki ay ve ardından her yıl yaptırabilirsiniz [13].
Herkes farklıdır. Yaşadığınız şey başka bir kişinin yaşadığıyla aynı olmayabilir.
Pozitif Yönleri: RİA’lar hakkında hem vücudunuz hem de cinsel yaşamınız açısından birçok iyi yönü vardır [5].
- Kullanımı kolay
- Cinsel ilişkinin en sıcak anını kesintiye uğratmaz
- Fazla çaba harcamadan çok uzun süreli koruma sağlar
- Sigara kullananlar ve hipertansiyon ve şeker hastaları için güvenlidir
- RİA’lar hormon düzeylerinizi değiştirmez
- Emzirirken kullanabilirsiniz
Negatif Yönleri: Herkes olumsuz yan etkiler konusunda endişelenir, fakat bu, birçok kadın için sorun değildir. Çoğu kadın, RİA kullanmaya çok çabuk alışır, fakat bu birkaç ay sürebilir [6].
En yaygın şikayetler şunlardır:
- Regl dönemleri arasında lekelenme (özellikle RİA taktırdıktan sonraki ilk birkaç ayda)
- Regl kanamasında artış
- Kramplar ve sırt ağrıları
Dikkat edilmesi gereken diğer hususlar:
- RİA kayıyor
- Enfeksiyon
- RİA rahim duvarına baskı yapıyor
Yan etkilerin üç ay sonra kabul edebileceğinizden fazla olduğunu düşünüyorsanız yöntemleri değiştirin ve korunmaya devam edin. Her yerde herkes için bir yöntem olduğunu unutmayın!
*Çok az sayıda kadın için ciddi yan etki riskleri vardır
Referanslar
[1] Arrowsmith, et al. (2013). Strategies for improving the acceptability and acceptance of the copper intrauterine device. Cochrane Database of Systematic Reviews. Retrieved from https://www.cochranelibrary.com/es/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008896.pub2/abstract
[2] BATESON, D., & McNAMEE, K. (2016). Intrauterine contraception A best practice approach across the reproductive lifespan. Medicine Today. Retrieved from https://www.shinesa.org.au/media/2016/07/Intrauterine-contraception-A-best-practice-approach-Medicine-Today.pdf
[3] Dr Marie Marie Stopes International. (2017). Contraception. Retrieved from http://www.mariestopes.org.au/wp-content/uploads/Contraception-brochure-web-200417.pdf
[4] FSRH The Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare. (Amended 2019). UK MEDICAL ELIGIBILITY CRITERIA. RCOG, London. Retrieved from https://www.fsrh.org/standards-and-guidance/documents/ukmec-2016/
[5] FPA the sexual health charity. (2017). Your guide to the IUD: Helping you choose the method of contraception that’s best for you. Retrieved from https://www.fpa.org.uk/sites/default/files/intrauterine-device-iud-your-guide.pdf
6] IFPA Sexuality, Information, Reproductive Health and Rights. (2009). Copper intrauterine devices (IUCD). Dublin. Retrieved from https://www.ifpa.ie/sites/default/files/documents/media/factsheets/iucd.pdf
[7] Nelson, A. L., & Massoudi, N. (2016). New developments in intrauterine device use: focus on the US. Retrieved from https://www.dovepress.com/new-developments-in-intrauterine-device-use-focus-on-the-us-peer-reviewed-fulltext-article-OAJC
[8] Planned Parenthood. (2020). What are the benefits of IUDs? Retrieved from Planned Parenthood https://www.plannedparenthood.org/learn/birth-control/iud/what-are-the-benefits-of-iuds
[9] Pathfinder International. (2008). Intrauterine Devices (IUDs): Trainer’s Guide. Retrieved from http://www2.pathfinder.org/site/DocServer/IUD2E_combined.pdf?docID=11263
[10] Reproductive Health Access Project. (2017). IUD Information. Retrieved fromhttps://www.reproductiveaccess.org/wp-content/uploads/2014/06/IUD_facts.pdf
[11] Reproductive Health Access Project. (2015). Copper IUD. Retrieved from https://www.reproductiveaccess.org/wp-content/uploads/2014/12/factsheet_iud_copper.pdf
[12] Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada. (2016). Canadian Contraception Consensus: Chapter 7 Intrauterine Contraception. JOGC. Retrieved from https://www.jogc.com/article/S1701-2163(15)00024-9/pdf
[13] Shefras and Forsythe. (2019). Copper intrauterine device IUD. Oxford University Hospitals NHS Foundation Trust. Retrieved from https://www.ouh.nhs.uk/patient-guide/leaflets/files/43583Pcopper.pdf
[14] Sanders, et al. (2018). Bleeding, cramping, and satisfaction among new copper IUD users: A prospective study. PLOS. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6221252/
[15] Tudorache, et al. (2017). Birth Control and Family Planning Using Intrauterine Devices (IUDs). Retrieved from https://www.intechopen.com/books/family-planning/birth-control-and-family-planning-using-intrauterine-devices-iuds-
[16] World Health Organization Department of Reproductive Health and Research and Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health Center for Communication Programs (2018) Family Planning: A Global Handbook for Providers. Baltimore and Geneva. Retrieved from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260156/9780999203705-eng.pdf?sequence=1
[17] World Health Organization. (2016). Selected practice recommendations for contraceptive use. Geneva. Retrieved from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/252267/9789241565400-eng.pdf?sequence=1