Acil Doğum Kontrol Hapları

Acil doğum kontrol hapı, nasıl çalıştığı, faydaları ve ikincil etkileri hakkında her şeyi açıklıyoruz. Acil durum hapının nasıl çalıştığını kontrol edin!
Acil Doğum Kontrol Hapları

Acil Doğum Kontrolü (ADK), gebeliği başlamadan önce durdurabilir. (Bu, ADK haplarının düşük hapı ile aynı olmadığı anlamına gelir.) Yaşadığınız yere bağlı olarak, aralarından seçim yapabileceğiniz birden çok ADK türüne sahip olabilirsiniz. Çoğu tür, korunmasız cinsel ilişkiden sonra 5 güne kadar (veya 120 saat) işe yarar ve ne kadar erken kullanırsanız o kadar etkili olur.
Acil doğum kontrolü örnekleri:

Ulipristal asetat içeren haplar. Bu yeni ADK yöntemi, korunmasız cinsel ilişkiden sonra 5 güne kadar etkili olan ve diğer ADK haplarının aksine, bu 5 gün boyunca etkililiğini azaltmayan tek haplık bir dozdur.

Levonorgestrel bazlı haplar: Lydia Postpil, Postinor 2, Norpill, Unwanted72, Nowill Pill, Plan B One-Step, Next Choice One Dose, Next Choice, My Way, After Pill, Levonorgestrel. Bunlar, ikamet ettiğiniz ülkeye bağlı olarak reçeteli veya reçetesiz olarak temin edilebilir. Diğer doğum kontrol haplarına benzerler fakat çok daha yüksek dozlar içerirler. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra 5 güne kadar işe yarayabilirler fakat etkililikleri her gün azalır. Bu yöntemi korunmasız cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede kullanmalısınız.

Hormonal olmayan RİA. Bu, var olan en etkili ADK’dir. Bir uzmana, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde taktırın. Gebe kalma olasılığınızı %99.9 oranında düşürecektir.

Yuzpe Yöntemi. Belirli adımları takip ederseniz bazı normal doğum kontrol haplarını ADK olarak kullanabilirsiniz (aşağıdaki “Nasıl kullanılır” bölümüne bakın. Diğer AK seçenekleri kadar etkili değildir. En iyi şekilde korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 3 güne kadar işe yarar.

Hızlı gerçekler

  • ADK, bir kişi korunmasız cinsel ilişkiye girdiğinde (rızası olsun veya olmasın) veya yöntem başarısız olduğunda gebeliğin önlenmesine imkan tanır. ADK hapları veya hormonal olmayan bir RİA kullanabilirsiniz.
  • Dünyanın birçok yerinde acil doğum kontrol hapları iki haptan oluşurken bazı yerlerde bu, yalnızca tek haptır. Hem iki hap hem de bir hap rejimi eşit ölçüde etkilidir
  • Etkililik: ADK seçenekleri çok etkilidir. Bu seçenekleri kullanan her 100 kişiden 99’u gebeliği önlemeyi başaracaktır. Ancak cinsel ilişki öncesi veya sırasında kullanabileceğiniz yöntemler daha fazla avantaj sağlayabilir.
  • Yan etkileri: Bakır RİA ile kan akışında artış ve kramplar görülebilir; ADK hapları mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir
  • Zorluk Derecesi: Değişken. Bakır RİA bir kez takılır ve gebeliğe karşı yıllarca koruma sağlar. Hapların sayısı ve dozu markaya bağlıdır.
  • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı koruma sağlamaz.

Doğum kontrol yönteminizle ilgili bir sorun yaşadığınızı düşünelim. Prezervatif yırtılırsa veya hapınızı almayı, halkanızı takmayı, bandınızı yapıştırmayı unutursanız veya diyaframınız kaymışsa – buna benzer herhangi bir şey olması halinde – AK kullanmak isteyebilirsiniz.

Geri çekilme sırasında işlerin ters gittiğini farz edelim. Partnerinizin zamanında geri çekildiğinden emin değilseniz AK’yi de kullanabilirsiniz.

Anında temizlendiniz. Cinsel ilişki sırasında herhangi bir koruma kullanmadıysanız ve gebe kalmak istemiyorsanız AK’yi göz önünde bulundurun. Fakat bunu, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki beş gün içinde kullandığınızdan emin olun.

Korkunç durumlar için. Tecavüze uğradıysanız veya başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmayı reddeden biriyle cinsel ilişkiye girdiyseniz AK’yi kullanmayı düşünün.

Elinizin altında biraz bulundurun. AK’yi ne kadar erken alırsanız o kadar etkili olur. Bu nedenle, ihtiyacınız olması durumunda, AK hapı çeşitlerinden birinin bir kutusunu bulundurmak kötü bir fikir değildir.

Devam eden AK. AK’ye ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyorsanız ve daha uzun ömürlü bir çözüm istiyorsanız bakır RİA en etkili AK seçeneğidir. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra 5 güne kadar takılabilir. 12 yıla kadar kolay ve son derece etkili bir yöntem kullanmış olacaksınız.

AK işe yarasa da, daha uzun vadeli faydalar sağlayan ve cinsel aktivite sırasında daha rahat olmanıza yardımcı olacak başka seçenekler de vardır. Korunmasız cinsel ilişkiye giriyorsanız cinsel ilişkiye girdikten sonra en hızlı ve en kolay seçenek budur. Aralarından seçim yapabileceğiniz farklı türler şu şekildedir.[10]

Bakır RİA Bu, var olan en etkili AK’dir. Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde {RİA} taktırırsanız, gebe kalma olasılığını %99.9 oranında düşürebilir. Bu yöntemi uygulaması için bir sağlık hizmetleri uzmanından randevu almanız gerekecektir.

Ulipristal asetat içeren haplar. Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde tek haplık formülü alın.

Levonorgestrel bazlı haplar. Levonorgestrel bazlı tüm AK hapları, normal doğum kontrol hapları gibi çalışır fakat çok daha yüksek bir dozda ve geçici olarak alınır. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra 5 güne kadar alınabilmesine rağmen, mümkün olan en kısa sürede kullanılmalıdır.

Hormonal olmayan RİA. Bu, var olan en etkili ADK’dir. Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde RİA taktırırsanız, gebe kalma olasılığını %99.9 oranında düşürebilir. Bu yöntemi uygulaması için bir sağlık hizmetleri uzmanından randevu almanız gerekecektir.

Yuzpe Rejimi. Bazı normal doğum kontrol hapı türleri AK olarak kullanılabilir. Yuzpe rejimi olarak adlandırılan bu yöntemi kullanırsanız hapları 12 saat arayla iki doz halinde almanız gerekir. Yalnızca belirli markalarla çalışır.

Dikkat: AK’yi korumasız cinsel ilişkiye girdikten sonra mümkün olan en kısa sürede kullanmayı unutmayın. Ne kadar erken alırsanız o kadar iyidir – 24 saat ila üç gün arasında alınması idealdir. Acil Doğum Kontrolü, yine de gebelik riskinizi 5 güne kadar azaltacaktır.

Herkes farklıdır. Yaşadığınız şey başka bir kişinin yaşadığıyla aynı olmayabilir.

Pozitif Yönleri: AK seçenekleri hakkında hem vücudunuz hem de cinsel yaşamınız açısından birçok iyi yönü vardır.

  • Korunmasız cinsel ilişkiden sonra veya yöntem başarısız olduğunda koruma ve gönül rahatlığı sağlar

Korunmasız cinsel ilişkiden sonra veya yöntem başarısız olduğunda koruma ve gönül rahatlığı sağlar

Negatif Yönleri: Herkes olumsuz yan etkiler konusunda endişelenir, fakat bu, birçok kadın için sorun değildir. AK ile ilgili yan etkiler yaşarsanız muhtemelen 24 saat sonra ortadan kalkacaktır. [5]

  • Ulipristal Asetat ve Levonorgestrel bazlı haplar
    • Mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir
    • Göğüs hassasiyeti, düzensiz kanama, baş dönmesi ve baş ağrısına yol açabilir. Bazı ülkelerde reçete gerektirir.
  • Yuzpe Rejimi
    • Mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir
    • Göğüs hassasiyeti, düzensiz kanama, baş dönmesi ve baş ağrısına yol açabilir
    • Kadınlar, Yuzpe ile diğer AK haplarından daha fazla yan etkiye – özellikle bulantı – sahip olma eğilimi gösterir.
    • AK seçenekleriniz arasında en az etkili olanıdır

Referanslar

[1] Black, K. I., & Hussainy, S. Y. (2017). Emergency contraception: Oral and intrauterine options. The Royal Australian College of General Practitioners . Retrieved from https://www.racgp.org.au/download/Documents/AFP/2017/October/V2/AFP-2017-10-Focus-Emergency-Contraception.pdf

[2] Dr Marie Marie Stopes International. (2017). Contraception. Retrieved from http://www.mariestopes.org.au/wp-content/uploads/Contraception-brochure-web-200417.pdf

[3] FSRH Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare. (Amended 2017). FSRH Guideline Emergency Contraception. London. Retrieved from https://www.fsrh.org/standards-and-guidance/documents/ceu-clinical-guidance-emergency-contraception-march-2017/

[4] FPA the sexual health charity. (2017). Your guide to emergency contraception. Retrieved from https://www.fpa.org.uk/sites/default/files/emergency-contraception-your-guide.pdf

[5] FPA the sexual health charity. (2017). Emergency contraception. Retrieved from https://www.fpa.org.uk/sites/default/files/emergency-contraception-pdf-information.pdf

[6] ICEC The International Consortium for Emergency Contraception . (2018). EMERGENCY CONTRACEPTIVE PILLS: Medical and Service Delivery Guidance. Endorsed by FIGO. Retrieved from https://www.cecinfo.org/wp-content/uploads/2018/12/ICEC-guides_FINAL.pdf

[7] Matyanga, C. M., & Dzingirai, B. (2018). Clinical Pharmacology of Hormonal Emergency Contraceptive Pills. International Journal of Reproductive Medicine. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6193352/

[8] Trussell, et al. (2019). Emergency Contraception: A Last Chance to Prevent Unintended Pregnancy. Office of Population Research, Princeton University. Retrieved from https://ec.princeton.edu/questions/ec-review.pdfhttps://ec.princeton.edu/questions/ec-review.pdf

[9] The American College of Obstetricians and Gynecologists. ((Reaffirmed 2018)). Emergency Contraception. Washington, D.C. Retrieved from https://www.acog.org/-/media/project/acog/acogorg/clinical/files/practice-bulletin/articles/2015/09/emergency-contraception.pdf

[10] Upadhya, K. K. (2019). Emergency Contraception. AAP COMMITTEE ON ADOLESCENCE. Retrieved from https://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/144/6/e20193149.full.pdf

[11] World Health Organization . (2018). Emergency contraception. World Health Organization . Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/emergency-contraception

[12] World Health Organization Department of Reproductive Health and Research and Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health Center for Communication Programs (2018) Family Planning: A Global Handbook for Providers. Baltimore and Geneva. Retrieved from https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260156/9780999203705-eng.pdf?sequence=1

[13] World Health Organization. (2016). Selected practice recommendations for contraceptive use. Geneva. Retrieved fromhttps://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/252267/9789241565400-eng.pdf?sequence=1